احوال شخصیه آن صفاتی است که قانون مدنی آن‌ها را موضوع آثار حقوقی برای اشخاص قرار می‌دهد به این ترتیب با نظر به این‌که مقررات مذکور می‌تواند زندگی خانوادگی افراد را تحت الشعاع قرار دهد و موقعیت‌هایی مانند ورود در دین جدید و از آن جمله اسلام موجبات تغییر در احوال شخصیه فرد را فراهم آورند، پرداختن به این موضوع بسیار حائز اهمیت خواهد بود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی با استفاده از کتب معتبر فقهی نظر به پاسخ‌گویی به این سؤال دارد: وضعیت احوال شخصیه و بطور خاص نکاح تازه مسلمان در فقه و حقوق ایران چگونه است؟ و چه شرایط و حقوقی برای او در نظر گرفته شده است؟
عاتکه قاسم زاده _ الهام صادقی راد
دو فصلنامه علمی فقه و حقوق خانواده - 1400
احوال شخصیه آن صفاتی است که قانون مدنی آن‌ها را موضوع آثار حقوقی برای اشخاص قرار می‌دهد به این ترتیب با نظر به این‌که مقررات مذکور می‌تواند زندگی خانوادگی افراد را تحت الشعاع قرار دهد و موقعیت‌هایی مانند ورود در دین جدید و از آن جمله اسلام موجبات تغییر در احوال شخصیه فرد را فراهم آورند، پرداختن به این موضوع بسیار حائز اهمیت خواهد بود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی با استفاده از کتب معتبر فقهی نظر به پاسخ‌گویی به این سؤال دارد: وضعیت احوال شخصیه و بطور خاص نکاح تازه مسلمان در فقه و حقوق ایران چگونه است؟ و چه شرایط و حقوقی برای او در نظر گرفته شده است؟
با توجه به بررسی‌های صورت گرفته این موضوع از جمله موضوعاتی است که از خلأهای قانونی محسوب می‌گردد و کم‌تر بحث و مطلبی در این زمینه در مقالات فقهی و حقوقی دیده می‌شود. در فقه امامیه در رابطه با احوال شخصیه تازه مسلمان به طور پراکنده ذیل مباحث خانواده مطالب ارزشمندی وجود دارد؛ یکی از قواعدی که در این زمینه بسیار کارگشا است و مورد استناد قرار می‌گیرد، قاعده فقهی جب است. طبق این قاعده برخی از احکام وضعی که بنابر اموری که قبل از اسلام از سوی تازه مسلمان واقع شده است، از وی رفع می‌گردد و همین مطلب تشویقی برای ورود به اسلام خواهد بود.نظر به اهمیت بسزایی که در اسلام بر تحکیم خانواده وجود دارد حکم بر صحت نکاح و عدم فروپاشی خانواده تازه مسلمان قرار گرفته مگر مواردی که مصلحت افتراق، بیش‌تر از مصلحت ادامه زندگی مشترک است که در این موارد گناهی بر تازه مسلمان نیست اما ادامه زوجیت مورد نهی واقع شده است مانند نکاح با محارم نسبی. بنابراین طبق فقه امامیه اصل نکاح و آثار آن حتی اگر مخالف با قواعد اسلامی واقع شده باشند، به رسمیت شناخته می‌شود.
کلیدواژگان: احوال شخصیه، اسلام، تازه مسلمان، فقه و حقوق خانواده، قاعده جب